Η Μίλητος ήταν πριν από πολλούς αιώνες (η περίοδος της μεγάλης ακμής της ήταν μεταξύ 8ου και 6ου αι. πΧ) μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Ιωνίας, στη Δυτική Μικρά Ασία, με πολλές αποικίες, χιλιάδες κατοίκους, λαμπρά δημόσια κτήρια και εξαιρετική ρυμοτομία - το πολεοδομικό σύστημα του δικού της «τέκνου» Ιππόδαμου βρίσκει εφαρμογές ακόμα και στις μέρες μας...

Είναι, όμως, παράλληλα, κι ένα από τα πιο αγαπημένα θέματα των μελετητών του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, οι οποίοι έχουν αναλώσει αμέτρητες ώρες ως σήμερα στην προσπάθειά τους να αναδείξουν το μεγαλείο αυτής της πολιτείας και να «ζωντανέψουν» τη ζωή σ' αυτήν.

Άλλωστε, η Μίλητος ήταν το θέμα του πρώτου ντοκιμαντέρ («Μίλητος... Μια πόλις σε τέσσερις διαστάσεις» ο τίτλος του) με το οποίο εγκαινιάστηκαν οι παραγωγές του ΙΜΕ, το 1997.

Με διάρκεια σχεδόν μισής ώρας, αυτό το αρχαιολογικού περιεχομένου και υβριδικής μορφής (καθώς συνδύαζε δραματοποιημένο σενάριο με κινηματογραφικές λήψεις στο φυσικό χώρο της Μιλήτου και τρισδιάστατες ψηφιακές αναπαραστάσεις) ντοκιμαντέρ είχε τιμηθεί με το 1ο βραβείο του 5ου Φεστιβάλ Αρχαιολογικού Φιλμ στην Αμιένη της Γαλλίας, το 1998.

Πριν από περίπου ένα μήνα, στα τέλη Μαρτίου, και με αφορμή τον εορτασμό των 13 χρόνων λειτουργίας του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» στην οδό Πειραιώς, παρουσιάστηκε στην ημισφαιρική «Θόλο» ένα ακόμα πόνημα των μελετητών της Μιλήτου σε συνεργασία με τους τεχνολόγους του ΙΜΕ, ίσως το πιο εντυπωσιακό ως σήμερα, αλλά μάλλον όχι και το τελευταίο.

Η «Διαδραστική Περιήγηση στην αρχαία Μίλητο», που εντάχθηκε πλέον στο πρόγραμμα προβολών της «Θόλου» (περισσότερες πληροφορίες εδώ), στηρίζεται στις αρχές της στερεοσκοπικής προβολής με τη χρήση ειδικών γυαλιών και αξιοποιεί το σύνολο της ημισφαιρικής επιφάνειας της «Θόλου», δινοντας στο θεατή της νέας παραγωγής μια απόλυτη αίσθηση εμβύθισης στο εικονικό περιβάλλον.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ίδιου του ΙΜΕ, πρόκειται για την πρώτη ολοκληρωμένη παραγωγή του είδους, καθώς η συγκεκριμένη τεχνολογία είχε ως τώρα μόνο πειραματικές εφαρμογές.

Η νέα παραγωγή αξιοποιεί, όπως είναι φυσικό, τις πολύ μεγαλύτερες πλέον - σε σύγκριση με τις προηγούμενες προσπάθειες - δυνατότητες της τεχνολογίας, για να αποδώσει με πολύ πιο πιστό και φυσικό τρόπο την «ψηφιακή ζωή» της εικονικής πόλης.

Υπάρχει, για παράδειγμα, μια άκρως ρεαλιστική βλάστηση με δυναμικά μεταβαλλόμενη συμπεριφορά, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες: η φορά και η ένταση του αέρα στο χώρο επηρεάζουν την κίνηση των φύλλων, όπως γίνεται και στην πραγματικότητα.

Μάλιστα, η παραγωγή ενσωματώνει ακόμα και μοντέλο δυναμικού υπολογισμού της θέσης του ήλιου, ανάλογα με το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της πόλης, τη δεδομένη στιγμή, στο παρελθόν!

Βέβαια, από τις πρώτες, μακρινές παραγωγές για τη Μίλητο ως τη σημερινή «πολύ νερό έχει κυλίσει στο αυλάκι» από πλευράς τεχνολογικών δυνατοτήτων. Τώρα πια, είναι (εικονικά, βεβαίως) επισκέψιμο το σύνολο της πόλης, που έφτανε σε έκταση τα 1360 στρέμματα...

Από τα λίγα δημόσια κτήρια και τις κάποιες δεκάδες κατοικίες, φτάσαμε σήμερα σχεδόν στις 2000 κατοικίες, με 10 διαφορετικές παραλλαγές, στα εννιά δημόσια κτήρια (με αναπαράσταση του εξωτερικού και του εσωτερικού τους), αλλά και στην «ανέγερση» του μεγάλου τείχους της Μιλήτου.

Επίσης, στην εικονική πόλη «ζουν» και κινούνται (αυτόνομα, με δική τους νοημοσύνη) περισσότεροι από 140 πολίτες της, κάμποσα κατοικίδια και μη ζώα (γάτες, κότες, γαϊδουράκια, γλάροι, περιστέρια, κλπ), ενώ εντυπωσιακή είναι και η αναπαράσταση της χλωρίδας της Μιλήτου, με περισσότερα από 1400 δέντρα και ρεαλιστική απεικόνιση της υφής, του φωτισμού και των σκιάσεων, κατά περίπτωση.

Η περιήγηση στην αρχαία πόλη περιλαμβάνει όλα τα «σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος», όπως θα έλεγαν και οι σημερινοί ταξιδιωτικοί οδηγοί: την πύλη στο λιμάνι των Λεόντων, το ιερό του Δελφινίου Απόλλωνα, την Ιωνική Στοά και το Ελληνιστικό Γυμνάσιο, τις Θέρμες, το Στάδιο, το Βουλευτήριο, το Θέατρο (όπου παρακολουθούμε έναν εξαιρετικά επίκαιρο μονόλογο από τις πρόβες της «Λυσιστράτης» του Αριστοφάνη), τις δυο μεγάλες Αγορές της πόλης κλπ.

Ο έντονα διαδραστικός χαρακτήρας της παραγωγής επιτρέπει στο θεατή να εστιάσει όπου επιθυμεί, από τις λεπτομέρειες στην αρχιτεκτονική των κτηρίων ως τον εξαιρετικό πολεοδομικό σχεδιασμό της πόλης, που μπορεί να θαυμάσει «πετώντας» πάνω από αυτήν.

Κι αν οι τωρινές τεχνολογικές δυνατότητες έδωσαν τη δυνατότητα στο ΙΜΕ να παρουσιάσει μια τόσο εντυπωσιακή παραγωγή, σκεφτείτε τι έχουμε να δούμε σε λίγα χρόνια, όταν αυτές θα είναι (μοιραία...) πολύ μεγαλύτερες!

Γιάννης Ριζόπουλος - Pathfinder